مسأله شهادت یا مرگ طبیعی امامان شیعه(ع) از جمله مسائلی است که نظر شیعه پژوهان را به خود جلب کرده است. شیخ صدوق (م381هـ .ق) شهادت همه ائمه(ع) را بخشی از اعتقادات شیعه شمرده است ولی شیخ مفید (م413هـ .ق) با تردید در این حکم عام، شهادت بیشتر امامان: از جمله امام جواد(ع) را نپذیرفته و بر این باور است که امام(ع) به مرگ طبیعی رحلت کرده است. اختلاف نظر این دو عالم بزرگ، با توجه به جایگاه بلندی که دارند...

بخش عظیمی از آثار مکتوب تدوین شده در آستانه قرآن را، نگاشته هایی شکل می دهد که با عنوان «علوم قرآنی» شهره اند. در میان علوم قرآنی، عنوان «مبهمات قرآن» بحثی ، مهم و کارآمد در فهم قرآن وآیات آن است. قرآن کریم در لابلای سطور زرین و صفحات نورانی خود از نامها،جایها، جریانها و پدیده هایی سخن گفته است بدون اینکه به گونه مشخص چند و چونی آن ها را رقم بزند مانند: ?وَ وَاعَدْنَا مُوسیَ‏ ثَلَاثِینَ لَیلَهً وَ أَتْمَمْنَاهَا ب...

پادشاهان مختلف ایران پس از اسلام، با توجه به ارادت و علاقه‏ی شدید مردم ایران به امامان شیعه و حرم‏های شریف ایشان در عتبات عالیات و بنا به برخی اعتقادات و ملاحظات عقیدتی و سیاسی، توجه ویژه‏ای به آبادی، توسعه و تکریم این اماکن و شهرهای مقدس مبذول داشتند، از جمله اقدامات آن‏ها اهدای چهل‏چراغ‏ها، قندیل‏ها و شمعدان‏های گرانبها بود. برای روشن نگاه‏داشتن و حفاظت یک یا چند چهل‏چراغ و شمعدان، یک متولی ا...

حقیقت ماهیّت مذهبی نارشاه افشار یکی از مسائلی است که در مورد آن پاسخ­ها و نظرات گوناگونی از سوی منابع همزمان با حیات وی و برخی پژوهشگران متأخر ابراز شده است. برخی منابعِ عموماً اروپایی وی را فردی لامذهب و معدودی از منابع داخلی وی را متهم به کفر و زندقه می­نمایند. بعضی دیگر نیز وی را ماجراجویی که در اندیشه­ی تأسیس مذهبی جدید بوده است معرفی نموده­اند. گرایش نادرشاه به مذهب تسنن و یا تشیع نیز از دیگر...

عباسیان پس از پیروزی بر امویان و به دست گرفتن کار خلافت، بیش‌تر در راه فراچنگ آوردن اقتدار سیاسی و حفظ و پای‌داری حاکمیت خود کوشیدند و برای رسیدن به این هدف‌ها، از هیچ کوششی فروگذار نکردند؛ چنان‌که با ابزارهای گوناگون سیاسی ـ نظامی، به حذف مخالفان و رقیبان سیاسی‌شان پرداختند و برپایی پایگاهی مذهبی را پی گرفتند. ماجرای رقابت و چالش‌های آنان با علویان و رهبران شیعه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛...

پادشاهان مختلف ایران پس از اسلام، با توجه به ارادت و علاقه‏ی شدید مردم ایران به امامان شیعه و حرم‏های شریف ایشان در عتبات عالیات و بنا به برخی اعتقادات و ملاحظات عقیدتی و سیاسی، توجه ویژه‏ای به آبادی، توسعه و تکریم این اماکن و شهرهای مقدس مبذول داشتند، از جمله اقدامات آن‏ها اهدای چهل‏چراغ‏ها، قندیل‏ها و شمعدان‏های گرانبها بود. برای روشن نگاه‏داشتن و حفاظت یک یا چند چهل‏چراغ و شمعدان، یک متولی ا...

احادیث فراوانی در منابع روایی شیعه در مورد زندگی و آموزه‌های حضرت عیسی وجود دارد. بخش چشم‌گیری از این احادیث، به مقارنه شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی می‌پردازد. این مقایسه، گاه هم‌چون مقایسه اوصیای حضرت محمد با اوصیای حضرت عیسی جنبه کلی و گاه مانند مقایسه شخصیت امام حسین با شخصیت حضرت عیسی جنبه موردی دارد. این احادیث از یک سو، نگاه مؤمنانه امامان شیعه به حضرت عیسی و آموزه‌های او ...

تأثیر خاندان یقطین در حدیث‌گرایی شیعه[1] فاطمه جعفرنیا* چکیده حضور خاندان‌های شیعی گوناگون کنار امامان در عصر حضور و دوره‌های پس از آن و تأثیر این خاندان‌ها در دگرگونی‌های جامعۀ شیعی، از موضوع‌های درنگ‌کردنی در تاریخ شیعه امامیه است. این خاندان‌‌ها در تکوین مبانی فکری شیعه بسی تأثیر گذاردند و در گرفتن احکام و گسترش علوم و معارف اهل‌بیت (ع) در جامعۀ اسلامی، بسیار کوشیدند و در صحنۀ مبارزات سیاسی ...

در تفسیر آیه 59 سوره نساء و در تبیین مفهوم و نیز مصادیق اولی الامر نه‌تنها میان مفسران شیعه و مفسران اهل سنت اختلاف‌نظر بوده است بلکه گستره این اختلاف‌نظر را می‌توان در میان مفسران هر یک از دو مذهب نیز جستجو کرد. در نگاه مشهور شیعه، اولی الامر به معصومین (ع) تفسیر گردیده است؛ اما تبیینی نو از اولی الامر در میان برخی مفسران شیعه شکل گرفت که از اولی الامر تفسیری عام‌تر از معصوم ارایه می‌دهد و ولی...

امامت ائمه دوازده‌گانه از باورهای اصلی شیعه امامیه است. این عقیده مستند به مبانی عقلی،‌‌ آیات و روایات است. در این میان برخی علمای شیعه با استناد به روایاتی اندک به تاویل آیه «إ‌ِنَّ عِدَّهَ الشُّهُور‌ِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْرا ...» پرداخته‌اند تا برای اثبات دوازده‌گانه بودن امامان شیعه استفاده نمایند. آنان «سال» را به رسول خدا’، «شهور اثنا عشر» را به ائمه دوازده‌گانه و «اربعه حرم» را به چهار امامی که نامشا...